E Ğ E R İ N S A N İ S E N Ö L M E Z S İ N K O R K M A
	Anadolu Aleviliği(özelyazı) Bir Alevi Dedesiyle söyleşi Alevi Başkaldırıları Osmanlı Arşivi Cezalandırmalar1 Cezalandırmalar2 Alevilik Araştırmaları Üzerine Alevi İslamcı Olamaz 'Hava Kararırsa Oteli Ateşe Verecekler Pirsultan Kürt direnişçisi? Pirsultan şiirleri ve türküleri(diğer sitemde derlenmiştir, okuyabilir ve dinleyebilirsiniz) Kürt ırkçılarının Alevi kültürüne saldırıları devam ediyor Aziz Nesin`in Madımak katliamından bir gün önceki konuşması 2 Temmuz..Madımak..Tıklayınız.. Temmuzda küçük bir araştırma! Medyamız ne kadar duyarlı idi? Alevilik İslamın içinde mi yoksa dışında mı sorusu tuzak ve kasıtlıdır Hacı Bektaş Veli Bir Batıni Dai'siydi Hak'ka yürümek Medyada Muharrem ayı Alevilerin ilk siyasal partisi (Türkiye) Birlik Partisi Aleviliğin Osmanlı dönemi yazılı kaynakları Kızılbaşlık ve Kızılbaşlar Osmanlı'nın şeytanı Cumhuriyet döneminin gericilik simgesi: Saz Anadolu aleviliğinde ocak sistemi ve dedelik kurumu Alevilik kaynağı kökleri ve gelişimi İ.Kaygusuz İnanç düşünce ve siyasal tarih bağlamında Alevilik İ.Kaygusuz Hacı Bektaş Veli'nin Yaşadığı Tarihsel Ortam Ali Balkız:'Sivas'ta Ergenekon mu gizlendi' Nejat Birdoğan Söyleşi Maraş katliamı (24 aralık 1978) Çorum katliamı(1980) Malatya olayları katliamlar(1975-80) Aleviliğin kökeni tartışması Babailer - Anadolu Devriminin Kavşak Noktası Hacı Bektaş ve Babai Ayaklanması Princeton Üniversite konferas metni(Zülfü Livaneli) Pir Sultan'ın Şah İsmail değerlendirmesi "Kılıcından Kızılbaş kanı damlayan" Yavuz Alevi Açılım Hacıbektaş-ı Veli Türbesinde bulunan semboller ve anlamları Cumhuriyet tarihinin Alevi katliamı belgeselleri Maraş katliamı belgeseli Çorum katliamı belgeseli Sivas Madımak belgeseli Dışarıdan Alevilik hakkında bakış açıları için birkaç örnek: The Alevis of Turkey-Tina Hamrin Dahl The Alevi and questions of identityw Roman"-Tina Hamrin Dahl A Surviving Neoplatonism: on the Creed of the Bektashi Order. Conversations with a Mursit Religious Courts Alongside Secular State Courts: The Case of the Turkish Alevis	Alevilerin ilk siyasal partisi (Türkiye) Birlik Partisi Birlik Partisi, farklı kimlik ve ideolojilerin kendilerini ifade etmesine olanak tanıyan 27 Mayıs Anayasası'nın oluşturduğu "görece özgürlükçü" bir ortamda "zengin Aleviler" tarafından Avukat Cemal Özbey'in önderliğinde 17 Ekim 1966'da kuruldu. Bu partinin en önemli özelliği hem Cumhuriyet tarihinde, belli bir inanca mensup olan Alevilere yaslanan ilk parti hem de Alevilerin ilk siyasi deneyimi olmasıydı. Sosyolojik olarak Alevi tabana seslenen ancak Alevilik inancı üzerinden kurgulanan bir toplum ve devlet düzenine taraftar olmayan partinin amblemi, 12 imamı temsil eden 12 yıldız ve Hz. Ali'yi sembolize eden bir aslandı. Partinin 16 kurucusu, Hasan Tahsin Berkman (Emekli General), Cemal Özbey (Avukat), Feyzullah Ulusoy (Avukat, çiftçi), Salim Delikanlı (Emekli albay), Tahsin Tosun Sevinç (Sendikacı), Mustafa Geygel (Müteahhit, çiftçi), Mehmet Güner (İktisatçı), İbrahim Zerze (İşçi), Hüseyin Dedekargınoğlu (Matbaacı), Hüseyin Günel (Müteahhit), Mustafa Topal (Doktor), Hüseyin Eren (Emekli albay), Arif Kemal Eroğlu (İşçi), Mehmet Ali Egeli (İktisatçı), Hüseyin Erkanlı (Avukat) ve Faruk Erginsoy (avukat) idi. Partinin ilk programında, resmi siyasetin derin izleri fark ediliyordu. CHP'nin ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 6 ilkesi (Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devrimcilik, devletçilik ve laiklik) referans alınarak hazırlanan programa göre Birlik Partisi, "reformist, ilerici, Türkçü ve Atatürkçü" idi; "Yeşilin, kızılın ve karanın" karşısındaydı, siyasi yelpazedeki yeri "Kemalizm ilkelerinin yanıbaşı"ydı. Sınıflar arasındaki menfaat çatışmalarını gidermeyi öncelikli hedef gören partinin Kemalizm'den ayrıldığı tek nokta, laikliğin uygulanışına getirdiği itirazdı. Alevilerin Diyanet İşleri Başkanlığı'nda neden temsil edilmediği noktasından başlatılan bu itirazın gereği, Birlik Partisi, Diyanet'in "inanç grupları arasındaki denge ve eşitliği sağlayacak ve bunların inanç ve vicdan özgürlüğüne saygı gösterecek şekilde" teşkilatlandırılmasını talep ediyordu. İlk Genel Başkan Emekli bir Tuğgeneral olan Hasan Tahsin Berkman'dı. Ekim 1966'dan, Mart 1967'ye kadar genel başkanlık yapan ancak genel başkanlığı sırasında "aksiyoner" olamamakla suçlanan Berkman, partililerle yapılan bir toplantıda ABD yanlısı açıklamalar yapınca düşürüldü ve yerine Millet Partisi'nden transfer edilen Hüseyin Balan getirildi. Hüseyin Balan'ın Genel Başkanlığı'nda gerçekleştirilen 1. Olağan kongre sonrasında ise parti ilk ciddi bölünmesini yaşadı ve partiden ayrılan sağ eğilimli grup Emekli Kurmay Albay Sadettin Suataç önderliğinde Demokrat Birlik Partisi'ni kurdu. Bu partinin kurucuları arasında BP'nin kurucularından Emekli Kurmay Albay Hüseyin Eren de yer alıyordu. Berkman ve Hüseyin Balan döneminde parti, Alevilerin geleneksel kesimiyle buluştu ve bu buluşmayı Alevilerin manevi önderleri olan dedeler kanalıyla gerçekleştirdi. Dedeler, partinin örgütlenmesinde aktif roller üstlenirken, halk ozanları örgütlenme sürecinde partinin propagandasını yaptı. Köylerde yaşayan Alevilerle, köyden kente göç eden ancak Alevi inancının etkilerini taşımaya devam eden kesimlerin partiye ilgi göstermesinde, Hacıbektaş dergahı da kilit rol oynadı. Çünkü, dergahın 1960'lı yıllardaki postnişini Feyzullah Ulusoy, partinin kurucuları arasındaydı. Dergahla parti arasındaki ilişki Berkman'ın Genel Yönetim Kurulu'nda düşürülüp Hüseyin Balan'ın genel başkan seçildiği toplantıdan sonra kesintiye uğrasa da, zedelenen bağ 1969 seçim sürecinde biraz da tabanın baskısıyla yeniden kuruldu. BP, ilk seçimine 2 Haziran 1968 tarihinde yapılan kısmi senato ve mahalli seçimlerinde girdi. En az 15 ilde örgütlenme şartını yerine getiremediğinden dolayı sadece Alevi nüfusun yoğun illerde belediye başkanlığı, belediye ve il genel meclisi üyeliği seçimine giren parti, il genel meclisinde yüzde 1.6 oy aldı. Seçime girdiği 17 ilde toplamda aldığı oy düşük kalsa da partinin kimi illerde gösterdiği başarı dikkat çekiciydi. Amasya'da yüzde 20.7 oy alarak CHP'den sonra üçüncü parti olan Birlik Partisi, Tokat'ta yüzde 16.2, Erzincan'da yüzde 15.6, Çorum'da yüzde 14.5'lik başarı elde etmişti. Yüzde 5'in üzerinde oy aldığı diğer iki il ise Malatya (% 6.8) ve Sivas (% 6.2) idi. 1968 seçimlerinde elde edilen veriler, Birlik Partisi'nin hangi illerde başarılı olabileceğini gösterdi ve 1969 milletvekili seçimleri, bu verileri doğrulayıcı oldu. 12 Ekim 1969 tarihinde yapılan milletvekili seçimlerinde, Hacı Bektaşi Veli'nin soyundan geldiklerine inanılan Ulusoy ailesi ve Malatya'nın Ağuçan Ocağı dedelerinden Hüseyin Doğan ailesi üzerinden Alevilerin geleneksel kesimi ile buluşma gerçekleştirildi. Ulusoy ailesinden Kazım Ulusoy Amasya'da, Ali Naki Ulusoy Çorum'da, Yusuf Ulusoy Tokat'ta, Cemalettin Ulusoy da Yozgat'tan liste başı gösterildi. 1965'te Adalet Partisi'nden milletvekili seçilen Hüseyin Doğan'ın oğullarından Kazım Doğan Maraş'ta, Enver Doğan Adıyaman'da liste başı olurken, Mazlum Doğan ise Malatya'da beşinci sıraya konuldu. Bu seçimde 29 ilde sandık başına giden Birlik Partisi, 12 Ekim 1969 seçimlerinde 8 milletvekili çıkardı ve yüzde 2.8 oy aldı. Amasya'dan Kazım Ulusoy, Tokat'tan Yusuf Ulusoy, Çorum'dan Ali Naki Ulusoy, İstanbul'dan Haydar Özdemir, Malatya'dan Sami İlhan, Ankara'dan Hüseyin Balan, Sivas'tan da Mustafa Timisi ve Hüseyin Çınar'ı milletvekili çıkaran BP, nüfusunun tamamına yakınını Kürt Alevilerinin oluşturduğu Tunceli'de ise varlık gösteremedi. Bunun iki nedeni vardı: Birincisi, partinin "Türkçü" söylemi diğeri de Türkiye'de okuma-yazma oranının en yüksek olduğu il nüfusunun inanç eksenli bir partiyi reddetmesiydi. Kurulduğu tarihten beri iç çatışmaların yaşandığı BP, etkili bir örgütlenme gerçekleştirememesine karşın 1969 seçimlerinde iyi bir başlangıç yaptı ama bu başarı Alevi nüfus dikkate alındığında pek de parlak değildi. Millet Meclisi'nde grup oluşturulması için yeter sayı olan 10 milletvekilliği bile elde edilememişti ki, bunun en önemli nedeni 1960'lı yıllarda Aleviliğin sol bir kimlik edinmesi, özellikle Alevi gençlerin sosyalist hareketlerin içinde kümelenmesiydi. Aleviliğin sol düşünceyle örtüştürülmesi, Alevilerin partisi olarak doğan Birlik Partisi'nde de yansımasını buldu ve Kasım 1969'da gerçekleştirilen ikinci olağan kongrede Mustafa Timisi'nin seçilmesine olanak sağladı. 1969 Milletvekili seçimlerinde alınan sonucu başarısız bulan delegelerin yeni bir lider arayışında, Sivas Milletvekili Mustafa Timisi, genç ve eğitimli bir siyasetçi olarak öne çıktı ve rakibi Hüseyin Balan'ın karşısında kazandığı zaferle Birlik Partisi'nin üçüncü genel başkanı oldu. Sivas kökenlilerin yoğunlaştığı gecekondu mahallesi Tuzluçayır'da oturan ve o tarihte "telefonu olmayan tek parlamenter" olan Mustafa Timisi'nin partiye dinamizm kazandıracağı ve düşünsel bir açılım getireceği daha ilk açıklamasında anlaşıldı. Timisi, Alevilerin inançlarından dolayı horlandığını belirtirken, BP'nin mezhepçi bir parti olmadığını vurguladı ve "Kişisel faaliyetler yerine kadro çalışması" yapılacağını, "parti politikalarının halka intikali"nin sağlanacağını açıklayıp, aydınları partiye davet etti. Timisi'nin Genel Başkan seçilmesinden sonra Genel Yönetim Kurulu üyelerinden TİP kökenli Orhan Arsal, Genel Politika Esasları'nı hazırladı. 1970 yılındaki olağanüstü kongrede kabul edilen Genel Politika Esasları ile Balan ve Berkman dönemindeki "donmuş Atatürkçülük"ten uzaklaşıldı ve Atatürkçülük "Atatürk gibi bakmak ve davranmak" şeklinde yorumlandı. "Atatürkçü devrim, oluşan ve yiten değil, oluşan, yiten ve yeniden oluşan" süreç şeklinde tanımlandı, Atatürkçülüğün amacının "kişiyi özgürlüğe, eşitliğe ve nesneye egemen olmaya kavuşturmak" olduğu ifade edildi. Dönemin sol fikirlerinden etkilenerek hazırlanan Genel Politika Esasları'nın belirgin farklılığı, "din" konusunda ortaya çıktı. "Dinsel inançlarla materyalist felsefelere aynı ölçüde saygı" duyulduğu ifadesine yer verilen Genel Politika Esasları'nda, dinsel inanç ve siyasal düşünce ayrılıkları "kişisel sorun" sayıldı. Hem solu hem Alevileri kucaklama çabasının gözlendiği Genel Politika Esasları'nda Diyanet İşleri Teşkilatı'nın bütün inanç gruplarının temsil edilmesine olanak sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılması isteğinden vazgeçilerek "Diyanet İşleri Başkanlığı'nın laik Cumhuriyet'te yeri yoktur" noktasına gelindi. Genel Politika Esasları, henüz kesinleşip olağanüstü kongrede kabul edilmemişken yani daha taslak halinde iken BP içindeki ikinci büyük kopuşun gerekçelerinden birini oluşturdu. Kazım Ulusoy, Yusuf Ulusoy, Ali Naki Ulusoy, Hüseyin Balan ve Hüseyin Çınar, 1970 yılında Demirel hükümetine BP Genel Yönetim Kurulu'nun aldığı karara aykırı olarak beyaz oy verdi. 5 milletvekilinin beyaz oyu açıklamak için başvurduğu iki gerekçeden biri partinin yeni siyasi çizgisi diğeri de rejimle ilgiliydi. Sözkonusu milletvekilleri, "demokrasiyi kurtarmak" için beyaz oy verdiklerini belirtirken, "BP'nin TİP benzeri bir partiye dönüştürülmesine" tepki olarak hükümeti desteklerini vurguladılar. Demirel hükümetine beyaz oy veren Ulusoylar'ın siyasal tutumu karşısında partide inanç ve siyaset karşı karşıya geldi. Genel Yönetim Kurulu, partinin kararına aykırı davrandıkları gerekçesiyle 5 milletvekilini ihraç ederken, ihraçların parti tabanına anlatılmasında Alevilik inancının kurallarına başvuruldu. Sözkonusu milletvekilleri "düşkün" ilan edildi ve haklarında "Beş Yol Düşkünü" adlı kitap yazıldı. Ulusoylar'ın tasfiyesiyle, partinin geleneksel kesimle olan bağları bir daha hiç onarılmayacak şekilde zedelendi ve sol düşüncelerden etkilenen üst yönetimin, partideki hakimiyetini pekiştirmesini sağladı. Düşünsel düzeyde gerçekleşen sola açılım, 1973 seçimlerinde eski TİP'lilerle yapılan seçim ittifakı ile ileri bir aşamaya vardı. Birlik Partisi bu arada bir isim değişikliğine giderek 1971 yılındaki kongrede Türkiye Birlik Partisi ismini almıştı. Türkiye Birlik Partisi'nin eski TİP'li Mehmet Ali Aybar'la seçim ittifakına yönelmesinde, 1971 yılında kapatılan TİP'in boşlukta kalan "bilinçli 300 bin seçmenin" oyunu alma arzusu yatıyordu. Aybar'ın ittifaktan beklentisi ise hem "mecliste sosyalist sesi susturmamak" hem de kuracağı sosyalist partinin tabanını oluşturmaktan ibaretti. Yapılan anlaşmaya göre, Aybar ve arkadaşlarıyla gerçekleşen ittifak, 14 Ekim 1973 akşamına kadar sürecekti. Sandıkların açılmasından sonra Aybar ekibi ile TBP kendi yollarına devam edecekti. Anlaşmaya göre, eski TİP'lilere Adıyaman, Hatay, Kars, İstanbul ve Yozgat'ta liste başı, Adana, İzmir ve Kahramanmaraş'ta ise ikinci sıra verildi. TBP'nin Genel Başkanı Mustafa Timisi Sivas'tan ilk sırada aday olurken, TBP İstanbul Milletvekili Haydar Özdemir İstanbul listesinin ikinci sırasında bulunuyordu. AP hükümetine oy verdikleri için ihraç edilen 5 milletvekilinden 4'ü ise farklı partilerde TBP'ne rakip olmuştu. Kazım Ulusoy Cumhuriyetçi Güven Partisi'nin Amasya, Ali Naki Ulusoy ise yine aynı partinin Çorum adayı idi. Yusuf Ulusoy Tokat'tan bağımsız aday çıkarken, Hüseyin Balan AP'nin Ankara listesindeydi. Türkiye Birlik Partisi, 14 Ekim 1973 milletvekili seçimlerine 35 ilde, kısmi senato seçimlerine de 17 ilde girdi. Aybar'ın sosyalizmi anlattığı propaganda döneminde TBP, seçmenin karşısına "demokratik sol" çizgisiyle çıktı. Parti, demokratik sol anlayışını, 12 ilkede toplamıştı ki, 12 ilke, Alevi mitolojisindeki 12 imamın karşılığı idi. Sözkonusu ilkeler "Devrimcilik, Toplumculuk, Atatürkçülük, Demokrasi, Halkçılık, Devletçilik, Cumhuriyetçilik, Bağımsızlık, Özgürlükçülük, Laiklik, Eşitlik ve Yurtsever"likti. Parti her bir ilkeye dönemin sol fikirlerinden esinlenerek sınıfsal bir içerik de kazandırmıştı. 14 Ekim 1973 seçimlerine, AP, CHP, CGP, DP, MP, MHP, MSP ve TBP girdi. TBP seçimlerde beklediği başarıyı elde edemedi; ne Aybar'ın isteği olan "bir-iki sosyalist sesin" meclise girmesi ne de TBP'nin TİP oylarını alması mümkün oldu. "Olası bir sağ iktidarın gücünü" CHP ile frenleme düşüncesi nedeniyle sol oyları CHP toplamış, 1969 seçimlerinde yüzde 2.8 oy alan TBP, ancak yüzde 1.1 oy alabilmiş ve sadece Genel Başkan Mustafa Timisi'yi Sivas'tan milletvekili seçtirebilmişti. Aybar da parlamento dışında kalmıştı. 1973 seçimleri, Türkiye Birlik Partisi için sonun başlangıcı idi. Alevilerin geleneksel kesiminin CHP'ye kaydığı, Alevi gençlerin ise sosyalist grupların içinde toplumsal mücadele yürüttüğü bir ortamda TBP, 1973- 1977 yılları arasında sol fraksiyonlara kapısını açtı. Parti, sosyalist gençleri çekerek kendisine dinamik bir gençlik kazandırmak istiyordu ama sosyalist gençlerin niyeti bambaşkaydı. Sosyalist gruplar, TBP'nin kurumsal kimliği üzerinden kendi örgütlerine sempatizan devşirme taktiği izliyorlardı ki, bu durum 1977 seçimleri yaklaşırken başka bir kopuşa yol açtı. Parti içinde blok bir güç oluşturan grup, Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi (TİİKP). 1977 milletvekili seçimleri öncesinde TİİKP, Genel Başkan Mustafa Timisi'den "partinin anahtarını" istemiş, Timisi'nin karşı çıkması üzerine de TİİKP Merkez Komitesi,[1] seçim arefesinde kadrolarını çekmişti. 1977 seçimleri Türkiye Birlik Partisi'nin fiili olarak kapandığını ilan eden seçim oldu. Tek başına gireceği bir seçimden yenik çıkacağını fark eden parti yönetimi, CHP ile seçim ittifakı yapmak istedi. Bu yönelimde parti tabanının eğilimleri de rol oynadı. Taban, CHP ile seçim işbirliğine gidilmesini hatta bunun mümkün olmaması halinde seçime girilmeyip CHP'nin desteklenmesini istiyordu. TBP yönetimi, il ve ilçe örgütlerinin eğilimini dikkate alarak CHP'ne işbirliği teklifinde bulundu ve 10 milletvekilliği istedi ama CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Türk demokrasisi açısından bazı olumsuz gelişmelere" yol açacağı gerekçesiyle işbirliğine yanaşmadı ve koşulsuz iltihak istedi. CHP'nin bu isteği 20 Mart 1977 tarihli Genel Yönetim Kurulu'nun açıklamasıyla reddedildi ve tek başına seçime girilmesi kararlaştırıldı. Parti yönetiminin aldığı bu karar örgütlerde ciddi bir çözülme yarattı. "Artan şiddet eylemlerinin durdurulmasının güçlü bir CHP iktidarı ile mümkün olacağı" görüşünü taşıyan il ve ilçe örgütlerinde istifalar oldu; hatta Gençlik Kolları Genel Merkez Yönetimi tümüyle istifa edip CHP'ye girdi. Bu baskının karşısında duramayan parti yönetimi ise 34 ilde seçime girme olanağı bulunmasına rağmen 20 ilde sandığa gitti. Listelerin hazırlanması sırasında aday bulamamak gibi teknik bir sorun yaşayan TBP, 1977 seçimlerinde tam anlamıyla hezimete uğradı ve parlamentodaki tek temsilcisi Mustafa Timisi'yi bile aday olduğu İstanbul'dan milletvekili seçtirmeyi başaramadı. Ağır yenilgiden sonra parti yönetimi, Kadın ve Gençlik Kolları'nı parti tüzüğüne aykırı davranarak seçim döneminde parti lehinde çalışma yapmadıkları gerekçesiyle feshetti. Fesihler, partinin yeni bir yapılanma süreci içine gireceğinin işaretiydi. Nitekim, 1977 yılının Aralık ayındaki kongrede "devrimci, toplumcu, yurtsever hareketle kucaklaşmak" ve bu kucaklaşmayı "Siyasal bir güce dönüştürmek" üzere program ve tüzükte değişikliğe gidilmesi kararlaştırıldı. 1966'da parti kurulurken açıklanan, 1970'deki kongrede de revize edilen programa göre, son programda keskin bir ideolojik dönüşüm gerçekleştirildi. İlk iki programda "yeşil, kızıl ve karanın" karşısında olunduğu beyan ediliyor ayrıca sınıflar arasındaki menfaat çatışmalarının önlenmesi öncelikli hedefler arasında yer alıyordu. 1980 tarihli programda ise "Komünizme karşı olmak ve bu ideolojiye karşı mücadele etmek" ifadesi çıkarıldı. "Türkiye Birlik Partisi, emperyalizme, faşizme, feodalizme karşı olan halkın (…) partisidir" denilerek komünizme kapı aralandı. "Demokratik yollarla iktidar" ilkesini korumaya devam eden parti, sözkonusu söylem değişiklikleriyle dönemin radikal eğilimlerine uyum sağladı ama 12 Eylül 1980'de gerçekleşen askeri müdahale nedeniyle programını anlatmaya pek de fırsat bulamadı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra tüm partilerle birlikte siyasi faaliyetleri durdurulan partinin yeniden açılması konusunda eski kadrolar hiçbir inisiyatif almayınca (Türkiye) Birlik Partisi tarihe karıştı. Kelima Ata Gazeteci 2006 Kaynak: Alevihaberajansı
		Bu site bir uzumbaba.com yapımıdır Başlangıç tarihi 2004.